دهان‌بازکن در اورژانس و ترومـا: ساده، سریع، حیاتی

در هر بیمار بدحال یا تروماتیک، اولویت اول، برقراری راه‌هوایی و تهویهٔ مؤثر است. راهنماهای AHA (۲۰۲۰ و به‌روزرسانی‌های ۲۰۲۴–۲۰۲۵) تأکید می‌کنند که باز نگه داشتن راه‌هوایی با ابزارهای ساده مانند BVM+OPA یا  SGA  می‌تواند تفاوت میان هیپوکسی و نجات باشد. وقتی دهان به‌سادگی باز نمی‌شود، دهان‌بازکن بازشدگی کنترل‌شده و مرحله‌ای ایجاد می‌کند تا ساکشن، ارزیابی و گذاشتن OPA بدون تأخیر انجام شود.

مسئلهٔ عملی در ترومـا: «دهان باز نمی‌شود»

ترسیموس/درد، خون و ترشحات و حتی گردنبند نیمه‌سخت می‌توانند دهان‌گشادی را محدود و تهویه یا لوله‌گذاری را دشوار کنند. ابزار کمکی‌ای که بازشدگی تدریجی و قابل‌پیش‌بینی می‌دهد، مزیت بالینی دارد.



راه‌حل ساده: دهان‌بازکن پیچی (Plastic Screw-type, T-Handle)

  • کنترل میلی‌متری: با چرخش ساعتگرد از ~۲–۳ میلی‌متر تا ~۱٫۵ سانتی‌متر و      سپس ≈۳ سانتی‌متر، دقیق و مرحله‌ای باز کنید—معمولاً برای ساکشن و OPA کافی است.
  • سبک و      رادیولوسنت: مناسب پیش‌بیمارستانی/تصویربرداری؛      اغلب یکبارمصرف (کنترل عفونت).
  • هم‌راستا با      الگوریتم‌ها: ATLS-11 و مرورهای ۲۰۲۴–۲۰۲۵، در سناریوهای دشوار بر BVM+OPA/SGA و گذار ساختارمند به راهبردهای      پیشرفته‌تر تأکید دارند.

ایمنی OPA: در بیمار هوشیار یا با گگ رفلکس سالم از OPA استفاده نکنید؛ در این وضعیت NPA یا گزینهٔ دیگر را مدنظر قرار دهید. اندازهٔ OPA را صحیح انتخاب و به‌درستی وارد کنید.



پروتکل «ساده، مرحله‌ای، ایمن»

  1. ارزیابی ABC و ساکشن خون/ترشحات. در ترومـا: تثبیت گردن و استفاده از jaw-thrust.
  2. دهان‌بازکن پیچی: ۲–۳ mm → ~۱٫۵ cm → ≈۳ cm، فقط تا حد لازم؛ از فشار بیش‌ازحد پرهیز کنید.
  3. OPA + BVM: در بیمار مناسب OPA را بگذارید، مهر و موم ماسک و بالاآمدن قفسه سینه/SpO₂ را پایش کنید.
  4. تهویه ناکافی؟ SGA را زود مدنظر قرار دهید.
  5. با آماده‌شدن تیم/تجهیزات، به VL/DL-ETI و RSI طبق الگوریتم‌ها گذار کنید.

پلاستیکی پیچی در برابر فلزی Heister — کدام را انتخاب کنیم؟

  • پلاستیکی پیچی: سبک، یکبارمصرف، رادیولوسنت؛ عالی برای بازکردن ملایم تا متوسط و      تسهیل ساکشن/OPA در EMS/تریاژ/آموزش.
  • Heister فلزی: چندبارمصرف، اتوکلاو؛ قدرت و      پایداری بیشتر برای بازشدگی زیاد در OR/ENT/OMFS.

بسیاری مراکز هر دو را نگه می‌دارند: پلاستیکی برای دسترسی سریع و کنترل عفونت؛ Heister برای کیس‌های جراحی با نیاز به گشودگی پایدار.

خطاهای شایع (و پیشگیری)

  • فشار بیش‌ازحد بر دندان/لثه: بازکردن مرحله‌ای؛ در صورت نیاز bite-block نرم.
  • OPA در هوشیاری/گگ فعال: ممنوع؛ از NPA یا گزینهٔ دیگر استفاده کنید.
  • غفلت از تهویهٔ پایه: حتی بدون ETI، OPA + BVM اکسیژناسیون را بهبود می‌دهد؛ از هیپرونتیلاسیون بپرهیزید.

جمع‌بندی

دهان‌بازکن—به‌ویژه مدل پیچی پلاستیکی—ابزاری ساده و کم‌هزینه است که با ایجاد دهان‌گشادی کنترل‌شده مسیر ساکشن و OPA را هموار می‌کند؛ قدمی کوچک که می‌تواند میان هیپوکسی و نجات تفاوت ایجاد کند. این ابزار جایگزین مهارت‌ها نیست، بلکه اجرای آن‌ها را سریع‌تر و ایمن‌تر می‌کند؛ مطابق AHA/ATLS و مرورهای به‌روز ترومـا و مراقبت‌های ویژه.

منابع منتخب (۲۰۱۷–۲۰۲۵)

  1. American Heart Association. Guidelines for CPR and ECC (2020) و Focused Updates (2024–2025).
  2. ILCOR/AHA. International Consensus on Resuscitation Science (2024).
  3. American College of Surgeons. ATLS®, 11th ed. (2023–2025 materials).
  4. BJA Education (2024). In-hospital trauma airway management – مرور ساختارمند.
  5. AHRQ/EMS systematic reviews (2023–2024) – روندهای BVM/SGA/ETI.
  6. StatPearls (2023–2025). Oropharyngeal Airway و Airway Management Basics.
  7. مقالات دربارهٔ اثر گردنبند نیمه‌سخت بر دهان‌گشادی و چالش‌های راه‌هوایی تروماتیک (۲۰۱9–۲۰۲4).